Van kinderclub tot raki...

Al zigzaggend loop ik van school naar huis. Overal staan plassen en lopen stroompjes water de berg af naar beneden. Het weer is een beetje omgeslagen. Het is nog niet koud, maar de zon laat zich niet zoveel meer zien. Nu de wintertijd is ingegaan, is het rond vijf uur donker. Om kwart voor vier zakt de zon al achter de berg. Tijdens de terugtocht loop ik nog een winkeltje binnen voor een tros bananen. Straks gaan we nog eten met een paar Albanezen en heb ik beloofd dat ik een toetje mee zal nemen. Het kleine winkeltje is leeg, maar vijf seconden later staat de mevrouw voor me. Zoals altijd een stralende lach. Ze vertelt een heel verhaal. Ik lach, zeg: ‘me fall’ (sorry), haal m’n schouders op en schudt nog een paar keer met m’n hoofd. Ze lacht nog harder en praat gewoon verder. O ja, iemand van het team had tegen haar gezegd dat ik Albanees aan het leren ben. Toch maar even zeggen dat ze de volgende keer zegt dat ik echt nog weinig of niks begrijp. Ze schrijft in een schriftje hoeveel ik moet betalen en scheurt het briefje eruit. Eh, zoveel? Oh ja, natuurlijk dat is vast nog iemand uit de vorige eeuw. Vroeger, echt heel erg vroeger, gebruikten de Albanezen de oude leks. Tegenwoordig de nieuwe leks. Nu zijn er nog mensen die bedragen nog steeds in oude leks opschrijven; dus met een extra 0. Ik moet voor de bananen 2070 lek betalen. Dat zou dus ruim 16 euro zijn. Gelukkig hoef ik maar 207 lek te betalen. Eigenlijk kun je dit vergelijken met mensen die nog steeds dingen omrekenen naar guldens (sommige personen uit fam. Maljaars bijv.)

Als ik de sleutel omdraai van mijn poortje kijken er twee kinderkopjes naar beneden. Zodra ze de sleutel horen, komen ze even zwaaien. Leuk want kinderen vinden het niet erg als ik 20x hetzelfde zeg. Ik pluk twee sinaasappels van de boom en loop m’n huis binnen. Verdraaid, voordat ik wegging ben ik met de stofzuiger door m’n huis geweest en weer liggen er pissebedden onder de banken. Waar die beesten telkens vandaan komen; geen idee. De eerste weken dacht ik nog dat het kwam omdat het huis even leeg had gestaan. Inmiddels weet ik beter. Pissebedden, rupsen, schildpadkevers, nachtvlinders.. Ze horen bij de inboedel. Ze komen overal vandaan en zitten overal in. Zelfs in de afzuigkap. Toen ik groente aan het roerbakken was, zag ik ineens iets donkers tussen de groente. Oh bah, een pissebed. En toen ik m’n thee op wilde drinken, zag ik net een klein wit rupsje drijven. Door het kokende water leefde hij niet meer, maar toch..brr.. (Ik las op internet dat pissebedden gedijen bij vocht en rottend hout. Misschien is de bank binnenin toch aan het rotten. Dat zie je niet met een mooi hoes eroverheen, maar binnenkort zit ik dan misschien wel een keer op de vloer.)

Terwijl ik de sinaasappels uitpers, bedenk ik dat ik ook nog granaatappels heb uit de tuin van de evangelist. Die boom daar draagt ook veel vrucht; prachtige, grote granaatappels. Als ik een grote leegmaak, heb ik drie soepkommen vol. Ze hangen ook niet voor niets in de evangelistentuin. Die heeft werk genoeg. In de tuin, maar ook in de stad.
Vrucht op het werk. Daar kun je nog even over nadenken. Wanneer spreek je van vrucht? Welke vrucht wil je zien? Is dat als er 10 mensen komen? Is dat wanneer er een goede vraag wordt gesteld? Of is dat als mensen structureel blijven komen? Of als ze iemand meenemen naar de kerk? Moeten we wel kijken naar de vrucht? Het is bijzonder om te zien hoe de mensen komen, hoe ze luisteren, op welke manier ze een steentje bijdragen tijdens de dienst en hoe ze bezig zijn met de bijbel. Het is prachtig om hier iets van te horen als je bij de teamleden bent. Ik verbaas me ook over de ontspannenheid waarmee ze hun werk mogen doen. ‘De Heere heeft niet gezegd dat er hier een kerk moet komen, de Heere vraagt van ons dat we op allerlei manier het Woord bij de mensen brengen. Dat is de grote opdracht.’ Dan zorgt Hij zelf voor de vrucht. Daar komt wel bij dat er soms moeilijke beslissingen genomen moeten worden. Wanneer laat je iets wel doorgaan en wanneer niet? Wanneer kun je met iets nieuws beginnen? Allemaal dingen waar ze over na moeten denken.

Afgelopen zondag was er een gezamenlijke kerkdienst met diverse kerken uit Durrës en Tirana. Het was prachtig om met elkaar ‘Een vaste burcht..’ te zingen. De voorganger van een andere kerk is heel muzikaal, dus het zingen ging prima. Hij behandelde de 5 sola’s van de reformatie. (Zie foto) Na de kerkdienst kwamen er lekkere broodjes en fruit tevoorschijn. Na het eten verscheen er een grote taart met daarop ‘Gezuar Dita & Reformacionit’ (gezegende hervormingsmiddag) gespoten. Voor de mensen die nog niet genoeg hadden gegeten..

Inmiddels ben ik ook diverse keren naar de kinderclub geweest. Per keer komen er tussen de 10 en de 20 kinderen. Eerst zingen ze met elkaar, daarna luisteren ze naar het bijbelverhaal. De kinderen weten nog precies wat er de vorige keer verteld is en kunnen dit vaak erg goed terugvertellen. Ook al kan ik van het verhaal bijna niets volgen, door de platen en diverse (inmiddels) bekende woorden kan ik ongeveer raden waar de verteller is. Ondertussen kijk ik graag naar de kinderen. Sommige kinderen luisteren en kijken onafgebroken naar de verteller en de platen, anderen zitten de draaien op hun stoel, maar kunnen de vragen foutloos beantwoorden, iemand anders zit om het hoekje, maar luistert kennelijk toch mee. Ze zien het voor hun ogen gebeuren. Alle dieren, twee aan twee, komen naar de ark. Daar zijn ze veilig. Als je God niet kent, ben je ook niet veilig. Noach is veilig in de ark. Als hij uit de ark komt, is daar de regenboog; de boog van Gods trouw. Na de vertelling zeggen ze met elkaar nog een tekst op en zingen weer met elkaar. Zelfs nog een versje in het Nederlands. Een aantal kinderen mogen helpen met het omhoog houden van de tekst en het lied. Soms ‘fladdert’ het wat en zie je ineens een glimlach vanachter het papier verschijnen. Ze wilde vast even testen of ze het zonder papier ook konden.. Nou, dat lukt helemaal..
Als laatste drinken we nog wat en doen we nog wat spelletjes. Gelukkig werkt ganzenbord in Nederland hetzelfde als hier. En voor de kinderen maakt het echt niet zoveel uit of je het nu wel kan verstaan of niet. Ondertussen probeer ik erachter te komen wat ‘nu ben jij aan de beurt’ of ‘jij moet een beurt overslaan’ betekent. Aan het einde van de morgen danken ze nog met elkaar. Een klein jongetje wilde wel danken. Hij stond naast de evangelist (kinderwerkster was nog op verlof) en bad voor de kinderwerkster. Dat ze maar veel kinderen mocht krijgen. Wat oudere meiden gniffelden. Hij bedoelde ‘veel kinderen op de club’. Mooi toch, dat hij er voor bidt?!

Inmiddels heb ik diverse briefjes in mijn huis opgehangen. Elke keer als ik aan het afwassen ben, als ik naar het toilet ga en als ik naar buiten ga zie ik dezelfde woorden. De dagen van de week, de namen van opa/oma/vader/moeder, werkwoorden, korte zinnetjes.. En ja, het helpt echt. Ik kon zelfs aan de verkoopster vragen of ze morgen bananen had en zeggen dat ik dan morgen terug zou komen. (Voor de oplettende lezer; inderdaad, het tweede gedeelte van dit stuk schrijf ik een paar dagen later. Ik koop niet elke dag bananen.) Ik kreeg bovendien nog een bakje mee met een soort yoghurt, gevuld met tomaten ofzo. Toen ik vroeg of het soep was knikte ze. Morgen maar eens proeven. Vandaag gewoon lekkere witte bonen uit een blikje. Dat verkopen ze hier gelukkig ook.

Vorige week heb ik in de tuin gespogen, terwijl de eigenaar stond te kijken. Ja, hij kwam daarvoor met een flesje helder water naar me toe. Hij gebaarde naar de druiventrossen en naar het flesje. Tja, geen idee wat hij bedoeld. Toen kwam hij naar me toe en moest ik echt even uit het flesje drinken. Eén slokje dan. Oh nee, vreselijk, een verschrikkelijk sterke smaak. Met de vloeistof in m’n mond bedenk ik wat ik zal doen. Opdrinken (kan nooit goed zijn voor m’n slokdarm, het lijkt wel vergif) of uitspugen (kan ik dat maken tov. de man)? Ik kies voor het laatste en spuug alles in de tuin. Gelukkig, de man kan erom lachen. Ik niet..wat was dat vies! Ik mag het flesje houden. Ik leg het maar in de koelkast. De volgende dag vertellen de leerlingen dat het waarschijnlijk Raki is, dat is de ‘bekende’ sterke drank van hier. Aha, nu snap ik het. Dat was dus Raki, van druiven uit ‘mijn tuin’. De Raki bevat tussen de 50 en 70% alcohol. Het drinken van Raki is in Albanië echt een probleem. Veel mannen drinken ’s morgens al een glas leeg. Bij mij ligt het flesje nog in de koelkast. Ik heb liever verse jus d’orange.

En op school blijft het leuk! Inmiddels is er een voetbal gesneuveld en met één voetbal is het iets minder leuk. Aangezien het prachtig weer is buiten gaan we verstoppertje doen. Tien tellen in de rimboe. Ik tel heel hard van tien tot nul. Ondertussen verstoppen Maus en Mo zich. De mevrouw, die altijd voor het raam zit, glimlacht. Leuk, nu heeft ze even wat te zien. Ze ziet Mo achter het struikje zitten, drie meter vanaf de plek waar de juf keihard aan het tellen is. De juf stapt voorzichtig een paar meter bij de ‘buutplek’ vandaan. Mo draait ondertussen behendig om het struikje heen. Als de juf iets te ver bij de buutplek vandaan is, schiet Mo vanachter het struikje en ‘buut voor de hele pot.’ Gewonnen! De mevrouw achter het raam geniet.
Mo is aan de beurt. Maus staat als een standbeeld achter een elektriciteitskastje en houdt zijn adem in. De mannen van het koffielokaaltje houden hem in de gaten en lachen. De juf schiet achter een geparkeerde auto. Als Mo klaar is met tellen, probeert ze de anderen te vinden en de anderen proberen Mo ongemerkt te volgen met hun ogen. De mannen bij de benzinepomp genieten. Eindelijk even wat anders dan alleen maar kijken en wachten. Ze zien Mo zoeken en zien de juf achter de geparkeerde auto. Ze is echt niet te zien, denkt ze. ‘Buut voor de juf, ik zie uw knot.’ Verdraaid, ze zag net boven het raam mijn knot heen en weer gaan. Helaas.. De juf is weer aan de beurt. De mannen van de garage kijken naar de weglopers. Dat is handig voor degene die aan het zoeken is. Het wordt moeilijk als de auto, waar je achter zit, ineens weg rijdt. Of als het echtpaar op het balkon van drie huizen verder roept dat je moet komen. Hoe kan ik in het Albanees duidelijk maken dat ik maar 8 stappen bij de buutplek vandaan mag komen? Even later komt ze maar naar beneden om toch te zeggen dat de kids achter het huis zitten. Iedereen moet erom lachen. De pauze is iets langer geworden dan gewoonlijk. Ach ja, dan werken we daarna gewoon wat harder.

Wat kunnen de leerlingen geweldig zingen. Een lied kan in canon met z’n drieën. Binnen 10 minuten kennen ze het lied en in een kwartier zingen we het in canon! Zo’n prachtige jongensstem erdoor heen! Heerlijk!
En zo vliegen de weken hier voorbij.

Bedankt iedereen voor de kaartjes die ik heb gekregen. Post is echt leuk! Een meisje uit Aagtekerke die een prachtige tekening maakt voor het hele team in Albanië. De collega’s van de JCS in Sliedrecht, die een hele grote envelop opsturen, mensen uit Gouda, ooms en tantes uit Aagtekerke, vrienden uit het hele land, maar ook wel eens mensen die ik helemaal niet ken. Bedankt allemaal! Oh ja, het is wel fijn als ook de vrouwenvereniging er in het vervolg bij wil zetten waar ze vandaan komt. Want ik zie niet aan de prachtige plaat met bijbeltekst of deze in Groningen of in Westkapelle is ingekleurd.

Tot de volgende keer!